Ingenium leert bij over landbouw van de toekomst

Landbouw in de stad, het is stilaan de realiteit aan het worden. Deze vorm van landbouw met tal van voordelen voor mens en natuur staat ook gekend als urban farming of vertical farming. Met een aantal collega’s konden we een kijkje nemen bij één van de pioniers hiervan in België.

Een enorm deel van de - steeds schaarser wordende - vruchtbare landoppervlakte wordt gebruikt voor landbouw. Niet alleen zal voedselproductie op deze eeuwenoude manier op zijn grenzen botsen bij de steeds stijgende demografische groei, ook gaat deze steeds vaker ten koste van bossen, wouden en biodiversiteit. Denk maar aan de huidige problematiek van palmolie- en avocado plantages. 

Maar optimisme troef, de oplossing bestaat reeds, namelijk voedselproductie in gebouwen. In de volgende alinea’s een greep uit talrijke pro-argumenten.

Ten eerste kan in een gebouw een perfect klimaat worden gecreëerd, waardoor planten de ideale omstandigheden krijgen om te groeien. Onafhankelijk van het weer kunnen zaken zoals de temperatuur, vochtigheid, lichtintensiteit en watertoevoer voortdurend worden geregeld. Omdat de planten in een binnenomgeving groeien, is er geen nood aan pesticiden. Bovendien wordt het water voor de planten nauwkeurig toegediend en wordt overtollig water gefilterd en opnieuw gebruikt. Op die manier wordt heel wat minder water gebruikt dan in klassieke landbouw.

Ten tweede kunnen planten op verschillende niveaus worden gekweekt, ook wel vertical farming genaamd. Daardoor is de nodige landoppervlakte aanzienlijk kleiner dan bij landbouw op akkers. Op deze manier kan ook voedsel geproduceerd worden waar het geconsumeerd wordt, bijvoorbeeld in het centrum van de stad. Transport van dit voedsel wordt zo beperkt tot distributie naar lokale ketens, of het voedsel wordt ter plekke verkocht of geconsumeerd.

De grootste tegenargumenten op heden zijn nog de kostprijs en het energieverbruik. De investeringskost moet immers concurreren met de lage prijzen van klassieke landbouw. De oplossing ligt hiervoor deels in het blijven optimaliseren en automatiseren van slimme systemen. Bovendien groeit bij de consument de vraag naar duurzame producten.

De verlichting en klimatisering voor de planten vragen een behoorlijk energieverbruik. Bij Ingenium is dit net een uitdaging die we graag aangaan. Het maken van sustainable buildings met de uitgebreide kennis van gebouwtechnieken. Want net als mensen in kantoren, scholen en woningen, vragen planten ook een specifiek comfortklimaat waarin verscheidene parameters een belangrijke rol spelen. Hieruit volgt een interessant vraagstuk over hoe dit comfort zo duurzaam mogelijk kan in stand worden gehouden met onder andere hulp van hernieuwbare energie. Over het comfort van mensen in een gebouw weten we ondertussen al veel. Wat planten betreft, staat onze kennis in zijn kinderschoenen. We leren dan ook graag bij van huidige proefprojecten van ondernemers en bedrijven.

Ingenium bezocht de ‘building integrated greenhouse’ te Anderlecht. Op het dak van Site Abbatoir, in hartje Brussel, worden in  binnenomgeving duurzame planten en vissen gekweekt op basis van het aquaponics principe. In dit principe worden planten en vissen gekweekt in een gesloten watercyclus. Uitwerpselen van de vissen worden door bacteriën omgezet tot voedingsstoffen voor de planten, die op hun beurt het water reinigen voor de vissen. Op die manier werkt men met een bijna gesloten watercyclus en is het verbruik veel kleiner. De warmte voor de vissen komt van restwarmte van het ondergelegen slachthuis en de elektriciteit van de LED verlichting wordt grotendeels opgewekt door zonnepanelen. Met intelligente systemen wordt alles gemonitord en gestuurd waardoor de ideale condities voor de planten dag en nacht worden onderhouden.

We leerden dat concepten als vertical farming en aquaponics nog volop in ontwikkeling zijn en dat ze eigenlijk in verschillende types gebouwen kunnen worden toegepast. Er bestaan reeds concepten van gebouwen die voor 100% voorzien zijn op voedselproductie. Eveneens kan dit een innovatieve aanvulling zijn op gebouwen met hoofdzakelijk andere doeleinden zoals scholen, kantoren, zorgcentra, etc. die op deze manier voorzien worden van vers voedsel en zuurstof.

We zijn ervan overtuigd dat deze technieken de toekomst zijn en zullen bijdragen tot duurzame, slimme gebouwen. We hopen dan ook zulke technieken in onze projecten te mogen verwelkomen.